اخبار

آمارهای رسمی حکایت از صادرات 7 میلیارد دلاری میوه‌های خشک ایران به کشورهای مختلف دارد. این درحالی‌ است که تولیدکنندگان زیادی در کشور وجود دارد که محصولاتشان روی دستشان مانده است و بازار دومیلیارد و ۴۰۰ میلیون دلاری صادرات میوه‌های خشک نیز ظرفیت بسیار خوبی برای صادرات و ارزآوری این محصول محسوب می‌شود.

ظرفیت بسیار خوبی در کشور برای صادرات میوه‌های خشک مانند سیب، زردآلو، انجیر، پرتقال و… وجود دارد، اما در آن موفق نبوده‌ایم. آب‌وهوای چهار فصل ایران به‌همراه پتانسیل‌های باورنکردنی خود برای جمع‌آوری هر نوع میوه تازه به مقدار زیاد آن را به بهترین تولیدکننده  میوه خشک در جهان تبدیل می‌کند.

شرایط بسیار خوبی در کشور برای تولید میوه خشک وجود دارد. از طرفی میوه در داخل ایران به‌دلیل ارزانی و هزینه تولید کم، قیمت تمام‌شده بسیار پایینی دارد و از طرفی دیگر خشک کردن میوه توسط روش‌های مختلف هزینه سوخت و انرژی کمی دارد و این‌که توسط کارگر امور خشک کردن انجام شود، هزینه نیروی انسانی پایینی هم دارد.

میوه‌های خشک یک میان‌وعده خوشمزه و سالم به‌شمار می‌روند که سرشار از پروتئین، ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر رژیم غذایی هستند. شرکت‌های بسیاری در کشور با تکیه بر فعالیت‌های غنی در تجارت در سراسر جهان، صادرات میوه خشک را با رسالت عالی برای تهیه غذای سالم و با قیمت مناسب آغاز کرده‌اند.

صادرات میوه خشک باعث ایجاد اشتغال و همچنین جلوگیری از به هدر رفتن ضایعات بخش کشاورزی ایران شده است. این ضایعات در بخش کشاورزی حدود ۳۰ درصد بوده است.

به گفته کارشناسان کشاورزی، توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی یکی از به‌صرفه‌ترین راهکار‌های اشتغال پایدار و بومی در مناطق روستایی است که باعث عدم مهاجرت بی‌رویه از روستا به شهر، کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، افزایش ارزش‌افزوده محصولات و پیشرفت اقتصادی‌ـ اجتماعی مناطق روستایی می‌شود.

چگونه در بازار میوه خشک بیش‌تر توسعه پیدا کنیم؟

ظرفیت بسیار خوبی در کشور برای صادرات میوه خشک مانند سیب، زردآلو، انجیر و پرتقال وجود دارد؛ اما در دستیابی به پتانسیل موفق نبوده‌ایم. ترکیه یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان میوه خشک به‌شمار می‌رود، اما در این‌جا نیاز است این نکته یادآوری شود که زردآلو ایران نسبت به ترکیه کیفیت بهتری دارد؛ به‌همین دلیل میوه‌های ایران را می‌توان جزو محصولات لوکس صادراتی به‌شمار برد.

تولیدکنندگان زیادی در کشور وجود دارد، اما بسیاری از آن‌ها محصولاتشان روی دستشان مانده است. بازار دومیلیارد و ۴۰۰ میلیون دلاری برای صادرات میوه‌های خشک داریم که حجم صادراتمان درحال‌حاضر هفت میلیون دلار است.

ترکیه بیش‌تر از ۲۰۰ میلیون دلار صادرات دارد، در‌حالی‌این کشور از ابتدا در این بازار نبوده و کم‌کم وارده شده، اما چرا ما که دارای با کیفیت‌ترین میوه‌ها هستیم، نتوانستیم وارد این بازار شویم؟

صادرات میوه خشک بسیار ناچیز است

احمدرضا فرشچیان، رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی تهران، به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: درحال‌حاضر صادراتی در حوزه میوه خشک نداریم و بیش‌تر میوه‌ها تازه را صادر می‌کنیم. ممکن است محموله‌هایی بسته‌بندی شده و به شکل کوچک صادر شود که رقم ناچیزی است.

این مقام مسئول بیان کرد: در برخی محصولات مانند کشمش که فراوانی تولید آن را در کشور داریم، صادراتمان رقم قابل‌قبولی است؛ اما در محصولاتی مانند زردآلو، سیب و… این رقم بسیار کم است. رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی تهران افزود: این توان را داریم که میزان صادرات میوه خشک را افزایش دهیم، اما باید در ابتدا بازار هدف را پیدا و بتوانیم در آن فعالیت کنیم.

عدم موفقیت در افزایش صادرات محصولات صنایع‌تبدیلی

حسن فروزان‌فرد، عضو کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران، هم درخصوص صادرات صنایع تبدیلی بیان کرد: صادرات محصولات صنایع‌تبدیلی به‌دلایل مختلفی بیش‌تر به بازار‌های نزدیک مثل عراق، خلیج‌فارس و روسیه است. آمریکا و استرالیا نیز جزو واردکنندگان محصولات صنایع تبدیلی کشور ما هستند؛ چراکه ایرانیان خارج از کشور تمایل به مصرف این مواد دارند. مقداری صادرات هم به اروپا، کانادا و استرالیا برای تأمین نیاز ایرانیان انجام می‌شود.

عضو کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران بیان کرد: در دنیای امروز برای قدرتمند بودن نیاز به داشتن تسهیلات نظامی و ارتش قوی نیست، امروزه مبارزه کشور‌های قدرتمند دنیا در میدان اقتصاد است و در این زمینه تمام کشور‌های توسعه‌یافته با تمام قوا تلاش می‌کنند. توان اقتصادی هر کشور ارتباط مستقیم با توان صنعتی دارد، صنعت در زمینه‌های مختلف و با تعاریف متفاوت و توان صنعت هم رابطه مستقیم با توان صادراتی یک کشور دارد.

او با اشاره به عدم موفقیت در افزایش صادرات صنایع تبدیلی به کشور‌های دیگر تشریح کرد: متأسفانه صنایع تبدیلی در بازار‌های هدف کشورهایی، چون کانادا، استرالیا و آمریکا حضور ندارند؛ چراکه باید با آن‌ها قرارداد بست که این کار درحال‌حاضر امکان‌پذیر نیست. اگر این امکان فراهم شود به‌شدت در رونق و جهش تولید موثر خواهد بود.

عضو کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران با بیان این‌که محدودیت‌های تجاری باعث عدم موفقیت در صادرات صنایع‌تبدیلی شده است، ادامه داد: تورم، بی‌نظمی، تغییر و تحولات قیمت‌ها و عدم دسترسی به مواد اولیه باعث شد نتوانیم وارد صحنه رقابت شویم.

فروزان‌فرد گفت: در کشورمان خوشبختانه به حدی در تولید صنایع‌تبدیلی پیش رفته‌ایم که باعث شده رقابت خوبی بین تولیدکنندگان ایجاد شود، به‌طوری‌که درحال‌حاضر زمانی وارد فروشگاه‌های غذایی بزرگ می‌شویم انواع و اقسام کنسروجات را می‌بینیم که تنوع زیادی در محصولات دارند؛ این رویه نشان می‌دهد می‌توانیم در بازار‌های هدف رقابت کنیم.

او تشریح کرد: آنچه باعث محدودیت در رقابت با بازار‌های هدف شده است، نبستن قرارداد با دیگر کشورهاست. مشکل دیگری که در کشور وجود دارد، این است که تعداد تولیدکنندگان به اندازه حجم تولید نیست.

بازرگانی محصولات کشاورزی چالش اصلی پیش‌روی بهره‌برداران

مسعود اسدی، عضو شورای مرکزی خانه کشاورز، هم مهم‌ترین ضعف کشاورزی را مربوط به دیدگاه مقامات ارشد و صاحبان اصلی دولت در بخش کشاورزی دانست و گفت: اگرچه مسئولان به بخش کشاورزی تنها به‌عنوان تأمین‌کننده امنیت غذایی کشور نگاه می‌کنند، اما درحقیقت بخش کشاورزی موتور محرک اصلی اقتصاد کشور است.

او افزود: علی‌رغم شرایط تحریم، وضعیت مطلوبی در بخش کشاورزی نسبت به سال‌های قبل از انقلاب داریم، این درحالی است که با نگاه کشورها به‌سمت صنعتی شدن، توجه به بخش کشاورزی کمرنگ شده است.

اسدی با اشاره به این‌که شرایط کنونی بخش کشاورزی در شأن بهره‌برداران نیست، بیان کرد: در مواقعی که بخش صنعت یا خودروسازی دچار مشکل شود، تمامی امکانات کشور بی‌دریغ به این سمت می‌رود، در‌حالی‌که با بروز مشکل در بخش کشاورزی، مسئولان به بهانه‌های مختلف حمایت از کشاورزان را دریغ می‌کنند.

عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ادامه داد: دولت در مقاطعی‌ که قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی را کم‌تر از حق قانونی کشاورزان اعلام کرده، به‌طور مستقیم دست در جیب کشاورزان می‌کند، این در حالی است که رئیس‌جمهور از افزایش ۱۲ تا ۱۳ برابری درآمد گندم‌کاران خبر می‌دهد.

اسدی بازرگانی محصولات کشاورزی را یکی دیگر از چالش‌های پیش‌روی تولیدکنندگان برشمرد و گفت: محصولات کشاورزی با نرخ نازلی از کشاورزان خریداری شده و با قیمت‌های چندبرابری به دست مصرف‌کننده می‌رسد که متأسفانه دولت تاکنون نتوانسته اقدام خاصی در زمینه حذف واسطه‌ها و دلالان از مزرعه تا سفره به‌کار گیرد.

عضو شورای مرکزی خانه کشاورز با انتقاد از کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی بیان کرد: وضعیت صنایع تبدیلی و تکمیلی در مقایسه با تولید محصولات کشاورزی فاجعه‌بار است که این امر موجب شده همه ساله بخشی از محصولات کشاورزی از بین رود یا ارزش‌افزوده مناسبی از قبل فروش نصیب تولیدکنندگان نشود.

با افزایش حجم صادرات در میوه خشک، اشتغال زیادی ایجاد می‌شود. کشور‌های مختلفی وارد کننده این محصول هستند و بسیاری از آن‌ها از جمله کشور‌های اروپایی میوه خشک را به عنوان چیپس حساب می‌کنند. بسیاری از کشورها دیگر هم از این محصول برای فرآوری، یعنی مصرف تولیدی و صنعتی استفاه می‌کنند. میوه خشک محصول خوبی برای افزایش صادرات و درآمد است که این روزها کم‌تر به آن توجه می‌شود، خوشبختانه امکانات و تجهیزات مناسبی هم در کشور برای به آن وجود دارد و اگر مورد حمایت قرار گیرد می‌تواند کمک زیادی به اقشار جامعه کند.