مقدمه

گوجه فرنگی یکی از محصولات مهم و پرطرفدار کشاورزی است که در مناطق مختلف ایران به ویژه جنوب کشور کشت می‌شود. یکی از مشکلات رایجی که کشاورزان در تولید گوجه فرنگی با آن مواجه هستند، ترک خوردگی میوه است. این پدیده نه تنها ظاهر میوه را خراب می‌کند بلکه باعث کاهش کیفیت و ماندگاری محصول نیز می‌شود. در این مقاله به بررسی عوامل مؤثر بر ترک خوردگی گوجه فرنگی و راهکارهای جلوگیری از آن با تاکید بر نقش کلسیم و استفاده از کودهای مناسب در شرایط اقلیمی جنوب ایران پرداخته خواهد شد.

عوامل مؤثر بر ترک خوردگی گوجه فرنگی

ترک خوردگی گوجه فرنگی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• نوسانات شدید دمایی:

  در مناطق گرم و خشک مانند جنوب ایران، نوسانات دمایی شبانه‌روزی می‌تواند باعث ترک خوردگی میوه شود.

• آبیاری نامناسب:

  آبیاری بیش از حد یا کم باعث اختلال در جذب آب توسط گیاه و در نتیجه ترک خوردگی میوه می‌شود.

• کمبود کلسیم:

  کلسیم نقش مهمی در استحکام دیواره سلولی دارد و کمبود آن باعث کاهش استحکام پوست میوه و در نتیجه ترک خوردگی می‌شود.

• تغییرات ناگهانی رطوبت:

  تغییرات سریع رطوبت خاک نیز می‌تواند باعث ترک خوردگی میوه شود.

• نوع خاک:

  بافت خاک، زهکشی و مواد آلی موجود در خاک نیز در وقوع ترک خوردگی مؤثر هستند.

• تنش‌های محیطی:

  تنش‌های ناشی از شوری، کمبود عناصر غذایی دیگر و آفات و بیماری‌ها نیز می‌توانند باعث ترک خوردگی میوه شوند.

جلوگیری از ترک خوردگی میوه بر اثر تنش های محیطی

تنش‌های محیطی عمدتاً تحت کنترل نیستند و خسارات شدیدی نسبت به تنش‌های زنده به محصول وارد می‌کنند. نوسانات دمایی، و تنش شوری مهم‌ترین این تنش ها هستند. 

در هنگامی که گیاه دچار نوسانات دمایی شده به دلیل آسیب شدید به ساختار دیواره سلولی دچار ترک خوردگی خواهد شد. در این حالت باید توجه داشت که برای پیشگیری و رفع تنش چه راه حل‌هایی وجود دارد. یکی از بهترین روش های پیشگیری از ترک خوردگی میوه تقویت دیواره سلولی است و همچنین افزایش عناصری مانند پتاسیم که در افزایش مقاومت گیاه به تنش ها نقش اساسی دارند. یکی از بهترین کودها برای پیشگیری از ترک خوردگی میوه کود سیلیکات پتاسیم است. کود سیلیکات پتاسیم فلوریش که دارای عنصر ضروری پتاسیم است باعث افزایش مقاومت گیاه نسبت به انواع تنش‌های محیطی می‌شود و همچنین با داشتن مقادیر قابل توجهی از عنصر سیلیسیم باعث تقویت دیواره سلولی و پرزهای برگ می‌شوند که گیاه را نسبت به تنش های محیطی مقاوم‌تر می‌کند.

از دیگر تنش‌های محیطی موثر در سلامت تنش شوری است. تنش شوری به دلیل درصد بالایی از نمک و عنصر سدیم در خاک کشور ها یکی از عمومی‌ترین تنش‌های زراعی و باغی است. همچنین این تنش ممکن است به دلیل کوددهی بیش از حد و تکرار کوددهی در طی چند کشت به دلیل تجمیع عناصر در خاک رخ دهد. بهترین روش مقابله با تنش شوری اصلاح خاک به کمک عوامل اصلاح کننده مانند هیومیک اسید ممکن است. هیومیک اسید یک ماده‌ی ارگانیم است که با داشتن درشت مولکول‌های آلی و کربن باعث اسیدی شدن خاک در طی زمان ماده‌ی آلی خاک را افزایش می‌دهد. 

نقش کلسیم در جلوگیری از ترک خوردگی گوجه فرنگی

کلسیم عنصری ضروری برای رشد و نمو گیاه است. این عنصر در استحکام دیواره سلولی، تنظیم تبادل آب و مواد غذایی و مقاومت گیاه در برابر تنش‌های محیطی نقش مهمی دارد. کمبود کلسیم باعث کاهش استحکام پوست میوه، افزایش حساسیت به بیماری‌ها و در نهایت ترک خوردگی میوه می‌شود.

کودهای کلسیم شرکت شیمی کرد

و کاربرد آن‌ها در جلوگیری از ترک خوردگی گوجه فرنگی

شرکت شیمی کرد دو نوع کود آمینو کلات کلسیم تولید می‌کند که برای جلوگیری از ترک خوردگی گوجه فرنگی بسیار مناسب هستند:

• کلسیم جامد شیمی کرد:

  این کود حاوی ۲۸% کلسیم و ۵% آمینو اسید آزاد است. آمینو اسیدها به جذب بهتر کلسیم توسط گیاه کمک می‌کنند.

• کلسیم مایع شیمی کرد:

  این کود حاوی ۱۰% کلسیم و ۳.۵% آمینو اسید آزاد است. به دلیل مایع بودن، جذب سریع‌تر و یکنواخت‌تری دارد.

نحوه استفاده از کودهای کلسیم در شرایط اقلیمی جنوب ایران

برای جلوگیری از ترک خوردگی گوجه فرنگی در شرایط اقلیمی جنوب ایران، توصیه می‌شود از کودهای کلسیم شرکت شیمی کرد به صورت زیر استفاده شود:

• زمان مصرف:

  کودهای کلسیم را می‌توان هم به صورت پیشگیری و هم به صورت درمانی استفاده کرد. برای پیشگیری، کود را در مراحل اولیه رشد گیاه و قبل از تشکیل میوه استفاده کنید. برای درمان، در صورت مشاهده علائم ترک خوردگی، کود را به صورت محلول پاشی یا آبیاری استفاده کنید.

• دوز مصرف:

  دوز مصرف کود به نوع کود، مرحله رشد گیاه و شدت کمبود کلسیم بستگی دارد. برای تعیین دوز دقیق، با کارشناسان کشاورزی مشورت کنید.

• روش مصرف:

  کودهای کلسیم را می‌توان به صورت محلول پاشی، آبیاری یا کوددهی به خاک استفاده کرد. محلول پاشی در شرایطی که کمبود کلسیم شدید باشد، موثرتر است.

• توجه به شرایط اقلیمی:

  در مناطق گرم و خشک مانند جنوب ایران، به دلیل تبخیر زیاد، بهتر است کودهای کلسیم را در ساعات خنک روز و به صورت آبیاری قطره‌ای استفاده کنید.

نکات مهم

• تأمین سایر عناصر غذایی:

  علاوه بر کلسیم، سایر عناصر غذایی مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم و عناصر ریزمغذی نیز برای رشد مناسب گوجه فرنگی ضروری هستند.

• تنظیم آبیاری:

  آبیاری منظم و به اندازه باعث می‌شود گیاه بتواند کلسیم را به طور موثر جذب کند.

• کنترل آفات و بیماری‌ها:

  آفات و بیماری‌ها می‌توانند باعث کاهش جذب کلسیم توسط گیاه شوند. بنابراین، کنترل آفات و بیماری‌ها بسیار مهم است.

• کاهش تنش‌های محیطی:

  برای کاهش تنش‌های محیطی مانند شوری و کمبود آب، می‌توان از روش‌هایی مانند مالچ پاشی، استفاده از ارقام مقاوم و آبیاری تحت فشار استفاده کرد.

نتیجه‌گیری

ترک خوردگی گوجه فرنگی یک مشکل رایج در تولید این محصول است که می‌تواند باعث کاهش کیفیت و بازارپسندی آن شود. کمبود کلسیم یکی از مهم‌ترین دلایل ترک خوردگی است. استفاده از کودهای کلسیم شرکت شیمی کرد، به ویژه در شرایط اقلیمی جنوب ایران، می‌تواند به طور موثر از ترک خوردگی گوجه فرنگی جلوگیری کند. با توجه به نکات ذکر شده در این مقاله، کشاورزان می‌توانند با مدیریت صحیح تغذیه و آبیاری، به تولید گوجه فرنگی با کیفیت و بازارپسند دست یابند.