۱۴۰۳/۰۸/۰۸
فهرست مطالب
کوددهی مناسب یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر رشد، نمو و عملکرد خیار در گلخانه است. انتخاب کود مناسب، میزان و زمان مصرف آن به عوامل مختلفی از جمله نوع خاک، مرحله رشد گیاه، شرایط آب و هوایی و تنوع ارقام بستگی دارد. در این مقاله سعی شده است با توجه به شرایط گلخانه‌های ایران و محصولات موجود در شرکت شیمی کرد، یک برنامه کودی جامع برای خیار ارائه شود.
اهمیت عناصر غذایی برای خیار
خیار مانند سایر گیاهان برای رشد مطلوب به مجموعه‌ای از عناصر غذایی نیاز دارد. این عناصر به دو دسته ماکرو و میکرو تقسیم می‌شوند.
عناصر ماکرو:
نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و گوگرد از مهمترین عناصر ماکرو هستند.
- نیتروژن: برای رشد رویشی گیاه ضروری است و باعث افزایش تعداد برگ و ساقه می‌شود.
- فسفر: در تشکیل ریشه، گلدهی و تشکیل میوه نقش دارد.
- پتاسیم: مقاومت گیاه را در برابر تنش‌های محیطی افزایش می‌دهد و در کیفیت میوه تاثیرگذار است.
- کلسیم: در ساختار دیواره سلولی نقش دارد و از بروز اختلالاتی مانند گموز و پوسیدگی انتهایی میوه جلوگیری می‌کند.
- منیزیم: جزء اصلی مولکول کلروفیل است و در فتوسنتز نقش دارد.
- گوگرد: در سنتز پروتئین و برخی ویتامین‌ها نقش دارد.
عناصر میکرو:
آهن، روی، منگنز، بور، مس و مولیبدن از جمله عناصر میکرو ضروری برای گیاه هستند. این عناصر اگرچه به مقدار کم مورد نیاز هستند اما نقش بسیار مهمی در عملکرد گیاه ایفا می‌کنند.
برنامه کودی پیشنهادی برای خیار در گلخانه
در گلخانه با بستر کشت خاک
قبل از کاشت:
- آزمایش خاک: قبل از هرگونه برنامه کودی، انجام آزمایش خاک برای تعیین میزان عناصر غذایی موجود در خاک ضروری است.
- کودهای پایه: بر اساس نتایج آزمایش خاک، کودهای پایه حاوی فسفر و پتاسیم را به خاک اضافه کنید. این کودها به صورت مخلوط با خاک قبل از کاشت استفاده می‌شوند. عمده‌ی این کودها دارای فرم گرانوله هستند که به به دلیل کند رهش بودن در طی زمان باعث اصلاح بافت بستر کشت شده و در طی مدت طولانی تری خاک را غنی و اصلاح می‌کنند.
در گلخانه با بستر کشت غیر از خاک
قبل از کاشت:
- آماده سازی بستر کشت: به عنوان بستر کشت از مواد متفاوتی می‌توان استفاده کرد اعم از کوکوپیت، پرلیت، پیت ماس، پشم سنگ و…، که ضد عفونی هستند و فاقد هرگونه میکروب. ولی به دلیل اینکه عاری از هرگونه مواد غذایی هستند، تغذیه گیاهی در این بسترها تنها به کمک کودهای آبیاری و محلول پاشی ممکن است و استفاده از کودهای پایه ممکن نیست. در واقع این بسترها با کاهش ریسک آلودگی گیاهچه به بیماری‌های گیاهی باعث افزایش عملکرد می‌شود و همچنین با کاهش میزان مصرف آب باعث صرفه جویی در مصرف آن می‌شوند.
- برنامه تغذیه: در طول دوره رشد:به دلیل اینکه بستر کشت در این گونه کشت گلخانه عاری از هرگونه مواد مغذی است یا مواد مغذی درون بستر کشت به تدریج و در میزان های کم در دسترس گیاه قرار می‌گیرد داشتن یک برنامه تغذیه اصولی و کوددهی مداوم مهمترین عامل در حفظ سلامت گیاه و محصول است. از نمونه کودهای مورد استفاده می‌توان به:
- کودهای محلول در آب: از کودهای محلول در آب حاوی تمامی عناصر غذایی مورد نیاز خیار به صورت آبیاری استفاده کنید. این کودها را می‌توان به صورت هفتگی یا دو هفته یکبار به گیاهان داد.
- کودهای محلول پاشی: در مواردی که گیاه دچار تنش یا کمبودهای شدید شده است برای رفع سریع‌تر مشکل ممکن است کودها نیاز به محلول پاشی داشته باشند. در این موارد باید حتماً دقت داشت که از کودهایی که قابلیت محلول پاشی دارند استفاده شود تا عناصر غذایی یا مواد ارگانیک به گیاه رسیده و مشکل را رفع کنند.
اشاره کرد.
نکات مهم در کوددهی خیار
توجه به مرحله رشد
نیازهای غذایی خیار در مراحل مختلف رشد متفاوت است. بنابراین برنامه کودی باید بر اساس مرحله رشد گیاه تنظیم شود.
رعایت دوز مصرف
مصرف بیش از حد کودها می‌تواند باعث سوختگی ریشه و کاهش عملکرد گیاه شود. بنابراین باید به دوز مصرف توصیه شده توسط تولید کننده کود توجه شود.
آبیاری مناسب
کوددهی بدون آبیاری مناسب بی‌فایده است. آبیاری منظم و کافی باعث جذب بهتر کودها توسط گیاه می‌شود.
کنترل pH خاک
pH خاک باید در محدوده مناسب برای جذب عناصر غذایی توسط گیاه باشد.
استفاده از کودهای ارگانیک
استفاده از کودهای ارگانیک مانند کودهای حیوانی و کمپوست علاوه بر تامین عناصر غذایی، باعث بهبود ساختار خاک و افزایش فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید خاک می‌شود.
کودهای پیشنهادی موجود در شرکت شیمی کرد
کودهای NPK
برای تامین نیتروژن، فسفر و پتاسیم مورد نیاز گیاه. این کودها با تامین عناصر درشت مغذی باعث رشد و نمو صحیح گیاه می‌شوند و به گیاه اجازه می‌دهند تا چرخه زندگی خود را کامل بکند.
کودهای حاوی کلسیم
برای جلوگیری از اختلالات فیزیولوژیکی. کودهای کلسیم علاوه بر اینکه از دفرمانس یا بدشکلی خیار جلوگیری می‌کنند، باعث کاهش احتمال ابتلا به بیماری های قارچی و حشراتی مانند سرخرطومی‌ها می‌شوند.
کودهای میکروی کامل یا میکرو های تک عنصری:
برای تامین عناصر میکرو مورد نیاز گیاه. کودهای میکروی کامل برای قرارگیری در برنامه تغذیه هستند و معمولا از کودهای ریز مغذی تک عنصری برای رفع کمبودهای ناگهانی یا تامین عناصر ریز مغذی که گیاه در دوره‌ی خاصی از چرخه زندگی خود به آن نیاز دارد استفاده می‌شوند و با تشخیص کارشناس تجویز می‌شوند.
برای کنترل بیماری‌های باکتریایی. این کودها هر چند خود از دسته کودهای ریز مغذی محسوب می‌شوند اما به دلیل قابلیت کاهش بیماری‌های قارچی و باکتریایی خاصیت درمانی نیز دارند.
نتیجه گیری
کوددهی مناسب یکی از کلیدهای موفقیت در کشت خیار گلخانه‌ای است. با رعایت نکات ذکر شده در این مقاله و استفاده از کودهای مناسب، می‌توان به افزایش عملکرد و کیفیت محصول خیار دست یافت.
تهیه و تنظیم:
مهندس پارسا صالحی
کارشناس فنی شیمی کرد